Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/mbppiaseczno/ftp/literackamapa/wp-content/themes/Divi/includes/builder/functions.php on line 4867

Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /home/mbppiaseczno/ftp/literackamapa/wp-content/themes/Divi/includes/builder/functions.php on line 1560
Doroszewski Witold | Literacka Mapa Piaseczna

Białoszewski Miron

Miron Białoszewski (1922-1983)   poeta, prozaik, dramatopisarz i aktor teatralny   Debiutował w krakowskim „Życiu Literackim” w 1955 w ramach Prapremiery pięciu poetów obok utworów m.in. Herberta, a pierwszy tom jego wierszy Obroty rzeczy ukazał...

Biliński Paweł

  Paweł Biliński (ur. 1968)   poeta, redaktor portalu poetyckiego   Warszawiak z pochodzenia i zamiłowania. Od prawie 20 lat mieszkaniec gminy Piaseczno. Z wykształcenia i zawodu związany z nowoczesnymi technologiami. Pierwsze próby...

Blanco Beatriz

Beatriz Blanco (ur. 1958)   śpiewaczka operowa, pedagog i pisarka   Urodzona w stolicy Wenezueli, Caracas. W 1982 roku przeniosła się do Polski. W roku 2000 zamieszkała w Ustanowie, a od 2014 w Piasecznie. Studiowała w Akademii Muzycznej w...

Borowy Wacław

Wacław Borowy (1890-1950)   historyk literatury, filolog i krytyk   W 1934 roku nabył działkę przy alei Brzóz w Zalesiu Dolnym, na której powstał parterowy dom. Zamieszkał tu po powrocie z Londynu w roku 1936. Absolwent Uniwersytetu...

Boruń Krzysztof

Krzysztof Boruń (1923-2000)   pisarz, publicysta i popularyzator nauki   Od lat 60. bywalec, a od 1975 roku posiadacz letniego domu w Chojnowie na granicy z Zalesiem Górnym. Naczelny redaktor periodyków „Astronautyka” i „Postępy Astronautyki”....

Dąbrowska Maria

Maria Dąbrowska (1889-1965)   powieściopisarka, nowelistka, eseistka, dramatopisarka, tłumaczka   Autorka sagi rodzinnej Noce i dnie, za którą czterokrotnie była nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Część tej powieści napisała w...

Dąbrowska Wanda

Wanda Dąbrowska (1884-1974)   bibliotekarka, bibliografka, działaczka oświatowa   Urodzona w Mariampolu na Wileńszczyźnie. Od lat trzydziestych XX wieku do śmierci mieszkanka Zalesia Dolnego. Wykształcenie akademickie zdobyła podczas studiów...

Gałczyński Bronisław

Bronisław Gałczyński syn (1882-1933)   pomolog (specjalista sadownictwa), przyrodnik, ogrodnik, miłośnik róż oraz doktor filozofii   Wydawca książek o hodowli roślin i współwłaściciel firmy ogrodniczej założonej w 1926 roku. W latach dwudziestych...

Górska Gabriela

Gabriela Górska (1939-2013)   prawniczka, pisarka, reportażystka, scenarzystka   Mieszkanka Chyliczek. Jej życiową pasją było pisanie. Zadebiutowała reportażem nagrodzonym w konkursie „Głosu Wybrzeża”. Za pierwszą powieść Wielka szansa (1976)...

Grzegorzewska Maria

Maria Grzegorzewska (1888-1967)   profesor pedeutologii, redaktorka pism pedagogicznych, autorka książek i rozpraw naukowych   Twórczyni podwalin polskiej pedagogiki specjalnej, którą wprowadziła na światowy poziom. W Zalesiu miała letni dom przy...

Jaworowska-Duchlińska Nika

Nika Jaworowska-Duchlińska (ur. 1969)   ilustratorka książek dla dzieci, graficzka, scenograf teatralny   Z pochodzenia olsztynianka, mieszka w Baszkówce koło Głoskowa w domu z dużym ogrodem. Skończyła studia na ASP w Poznaniu, dyplom uzyskała w...

Kaczmarczyk Magda

  Magda Kaczmarczyk (ur. 1979)   pisarka, autorka monodramów, scenariuszy, piosenek   Urodziła się w Piasecznie. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim i Studium Psychologiczno-Terapeutyczne w Łodzi. Autorka Tryptyku...

Kalicka Manula

Manula Kalicka (ur. 1952)   pisarka, dziennikarka   Urodzona w Zalesiu Dolnym, gdzie mieszka do dzisiaj. Ukończyła studia polonistyczne i dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim. Jest autorką wielu opowiadań i powieści. W 2002 roku wygrała...

Kamiński Aleksander

Aleksander Kamiński (1903-1978)   działacz harcerski, pisarz, historyk-archeolog   Z Zalesiem Dolnym wiąże go działalność konspiracyjna w trakcie okupacji oraz prace literackie. Urodzony w Warszawie, z harcerstwem związał się od 1918. Absolwent...

Karaszewski Stanisław

Stanisław Karaszewski (ur. 1954)   poeta, literat   Specjalizuje się w pisaniu tekstów piosenek dla dzieci. We współpracy z kompozytorem Witoldem Rudzińskim wydał zbiory piosenek: Dzięcioł i Sosna (1978), Dzieńdobrynki i dobranocki (1987) i...

Karaszewski Władysław

Władysław Karaszewski (1911-2003)   geolog   Pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. W 1986 roku po przejściu na emeryturę zamieszkał z małżonką Urszulą w Zalesiu Dolnym, kilkaset metrów od Górek Szymona i Jeziorki. Jest...

Klub Poszukiwaczy Słowa

Klub Poszukiwaczy Słowa   Grupa literacka założona w 2005 roku przy Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Piaseczno. Inicjatorką Klubu jest piaseczyńska poetka Katarzyna Sioćko. Pieczę nad grupą sprawuje Halina Jolanta Kraszka – kierowniczka...

Knyziak Tadeusz Krzysztof

  Tadeusz Krzysztof Knyziak (ur. 1948)    poeta   Mieszka w Warszawie, z Piasecznem związany za sprawą rodzinnych powiązań. Autor trzech tomików wierszy Chwile, Światłocienie i Światłoczułe słowa  i współautor ponad trzydziestu almanachów,...

Kołodziejczyk January

January Kołodziejczyk (1889-1949)   botanik, działacz ochrony przyrody i popularyzator nauki   Prezes Polskiego Towarzystwa Botanicznego, jeden z inicjatorów utworzenia Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Od 1940 roku mieszkał w Zalesiu Dolnym...

Korkozowicz Kazimierz

  Kazimierz Korkozowicz (1907-1996)   pisarz, autor powieści historycznych i kryminałów   Mieszkał w Zalesiu Górnym przy ulicy Jasnej 19. Autor powieści historycznych, których akcja rozgrywa się w XVII wieku, oraz kryminałów. Kazimierz...

Kościuszko Robert

Robert Kościuszko (ur. 1970)   powieściopisarz, wydawca   Pochodzi z Bydgoszczy, od kilku lat mieszka i pracuje w Julianowie. Jego wyuczony zawód to ogrodnik, ze specjalizacją sadownictwo. Uwielbia drzewa i krzewy, obserwowanie ich życia i...

Lange Grażka

Grażka Lange (ur. 1961)   grafik   Mieszka od blisko trzydziestu lat w Zalesiu Górnym. Na warszawskiej ASP prowadzi Pracownię Ilustracji. Zajmuje się projektowaniem graficznym, ilustracją książkową. Opracowała graficznie ponad 70 książek, w tym...

Letki Wojciech

  Wojciech Letki (ur. 1946)   pisarz, grafik, autor słuchowisk radiowych   Przeprowadził się z Warszawy do Piaseczna w 2000 roku (opowiadanie Piaseczno, Europa, stanowiące opis tej przeprowadzki, zostało zamieszczone w antologii Klubu...

Marjańska-Czernik Maria

Maria Marjańska-Czernik, fot. Ewa Świerżewska Maria Marjańska-Czernik   tłumaczka, publicystka, redaktorka, popularyzatorka czytelnictwa i literatury dziecięco-młodzieżowej, autorka książek dla najmłodszych   Absolwentka Uniwersytetu...

Nawój Ewa

Ewa Nawój (ur. 1956)   dziennikarka, krytyk literacki, scenarzystka, poetka, autorka sztuk radiowych   Absolwentka polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i studium scenariuszowego Szkoły Filmowej w Łodzi. Mieszkanka Zalesia Dolnego. W latach...

Niemirow-Ziółkowska Maria

Maria Niemirow-Ziółkowska (1924-2012)   pisarka, głównie powieści dla młodzieży   Urodziła się w Gościeńczycach koło Grójca. Większość swojego życia spędziła w Piasecznie. Mieszkała kolejno na Zagrodowej, Świętojańskiej, Szkolnej. Tu powstawały...

Orłowska Danuta

Danuta Orłowska (1928-1999)   pisarka, poetka, bibliotekarka   Od 1933 roku mieszkała z rodzicami w Piasecznie, a od 1950 roku osiedliła się wraz z mężem w Zalesiu Dolnym. Orłowska pisała wiersze i teksty piosenek o tematyce harcerskiej,...

Palmirski Władysław

Władysław Palmirski (1861-1940)   doktor medycyny, bakteriolog   Właściciel folwarku w Wólce Prackiej. Jeden z prekursorów bakteriologii na terenie Polski i Rosji. Studia medyczne odbył w Paryżu, gdzie bakteriologia powstała. Po powrocie do kraju...

Przesmycki Zenon „Miriam”

Zenon Przesmycki „Miriam” (1861-1944)   poeta, tłumacz, krytyk, badacz, wydawca   Posiadacz domu i ziemi nad Jeziorką w Chyliczkach. Najbardziej znany jako krytyk, edytor oraz badacz literatury, który odkrył dla szerokiej publiczności Norwida....

Radwan Helena

Helena Radwan (1882-1944)   filolog, pedagog, redaktorka   Związana z Zalesiem od roku 1925. W 1908 poślubiła Władysława Radwana, stryjecznego brata Wacława Teofila Radwana. W 1914 roku została redaktorem zespołu czasopisma „Zorza”, z którego...

Radwan Wacław Teofil

Wacław Teofi l Radwan (1887-1962)   grafik, malarz, uczestnik Powstania Warszawskiego   Mieszkaniec Zalesia od 1932 roku. Absolwent Warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych (poprzedniczki ASP). Najbardziej pociągała go grafika, sztuka książki i...

Rowiński Cezariusz

Cezariusz Rowiński (1934-1994)   profesor filologii, historyk literatury, krytyk literacki i eseista   Urodził się w Piasecznie. Jego ojciec prowadził sklep i masarnię przy ulicy Kościuszki 24. Cezariusz uczęszczał do miejscowego Liceum...

Siwek Jan Kazimierz

  Jan Kazimierz Siwek (ur. 1945)   poeta, bajkopisarz, satyryk, autor słuchowisk radiowych, tekstów piosenek, a także skeczy, monologów, scenariuszy programów telewizyjnych i widowisk teatralnych.   Mieszka w Wólce Kozodawskiej niedaleko...

Straszewska Maria

Maria Straszewska (ur. 1919)   historyk literatury, instruktorka harcerska   Członek Szarych Szeregów, ostatnia żyjąca osoba z redakcji „Biuletynu Informacyjnego”, największego pisma podziemnego podczas II wojny światowej. Gdy wybuchła wojna...

Strękowska-Zaręba Małgorzata

Małgorzata Strękowska-Zaremba (ur. 1960)   pisarka, autorka podręczników, recenzentka, dziennikarka   Była mieszkanka Piaseczna i Zalesia, do dziś związana z miastem. Ukończyła filologię polską na UW. Debiutowała w roku 1984 na łamach...

Strękowski Jan

Jan Strękowski (ur. 1954)   dziennikarz, pisarz, scenarzysta filmowy   Również autor sztuk radiowych i telewizyjnych, filmów dokumentalnych, programów TV. Przez kilka lat mieszkaniec Piaseczna, obecnie powiatu. Autor zbiorów opowiadań Wizytacja...

Twardowski Jan

Ks. Jan Twardowski (1915-2006)   poeta, duchowny, wykładowca w seminarium   Ks. Jan Twardowski urodził się w Warszawie. Przez wiele lat przyjeżdżał na wakacje do Runowa koło Głoskowa. Jedna z najważniejszych w jego dorobku książek poetyckich...

Wilkoń Józef

Józef Wilkoń (ur. 1930)   ilustrator, malarz, rzeźbiarz   Urodzony w Bogucicach ilustrator, malarz, rzeźbiarz, twórca plakatów i scenografii, autor książek. Studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (dyplom 1955) oraz historię...

Wilkoń Piotr

Piotr Wilkoń (ur. 1957)   pedagog, scenarzysta teatralny i pisarz   Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Śląskim. Ćwierć wieku pracował jako nauczyciel języka polskiego w Szkole Podstawowej nr. 96 w Dąbrówce w...

Wisłocka Michalina

Michalina Wisłocka (1921-2005)   lekarz ginekolog i seksuolog, pisarka   Wisłocka swoje życie zawodowe w dużej mierze poświęciła edukacji seksualnej. Współzałożycielka Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa, kierowniczka pierwszej w Polsce Poradni...

Wroński Stefan

Stefan Wroński (ur. 1983)   podróżnik, żeglarz, dziennikarz, prozaik   Jako publicysta współpracował m.in. z „Wprost”, „Rzeczpospolitą” i TVP. Mieszka w Piasecznie, a w dzieciństwie wakacyjne miesiące spędzał w Zalesiu przy ulicy Pomorskiej....

Zawadzka Anna

Anna Zawadzka (1919-2004)   harcmistrzyni, uczestniczka Powstania Warszawskiego   Z wykształcenia anglistka, siostra Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”. W czasach powojennych uczyła w warszawskich liceach oraz na Uniwersytecie Warszawskim. Mieszkała w...

Ziółkowski Jan

Jan Ziółkowski (1916-2014)   prozaik, oficer Wojska Polskiego   Wieloletni mieszkaniec Piaseczna. Brał udział w kampanii wrześniowej w 1939 roku. W okresie okupacji działał w tajnym nauczaniu, był oficerem Armii Krajowej. W czasie Powstania...

Żmudziński Tadeusz

Tadeusz Jan Żmudziński (?-?)   dziennikarz, redaktor   To postać nietypowa w tej publikacji. Udało się o nim zebrać niewiele informacji. W latach 30. był dziennikarzem oraz redaktorem kilku pism („Kolce”, „Grom Mazowsza” i „Grom Rembertowa i...

Witold Jan Doroszewski (1899-1976)

 

wybitny językoznawca, teoretyk języka

 

Posiadał dom letni w Zalesiu Dolnym przy ulicy Anny Jagiellonki 12.

Urodził się w polskiej rodzinie w Moskwie i kształcił tamże do roku 1917. W 1918 przeniósł się do Warszawy w celu dalszej edukacji na Uniwersytecie, ale został powołany do wojska. Służył do 1920 roku, następnie powrócił na studia na UW, które ukończył w 1923 roku. W kolejnym roku podjął pracę na tej uczelni jako starszy asystent, a w roku 1925 obronił doktorat. W 1927 wyjechał na studia w Ecole Nationale des Langues Orientales Vivantes w Paryżu, będąc tam jednocześnie lektorem. Habilitował się na UW w roku 1928. Od 1930 kierował Katedrą Języka Polskiego jako profesor nadzwyczajny, a od 1938 zwyczajny – aż do roku 1968. W trakcie wojny walczył w kampanii wrześniowej, a w latach 1940-1944 wykładał na tajnych kompletach UW. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk (d. Polskiej Akademii Umiejętności). Kierował Pracownią Dialektologiczną PAN w latach 1954-1969. Był zastępcą przewodniczącego Komitetu Językoznawstwa PAN. Wykładał także w Brukseli, Nancy, Bordeaux i College de France w Paryżu oraz w Oksfordzie, Leeds i Londynie, a także University of Wisconsin, gdzie zorganizował Katedrę Języka Polskiego.

Współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, gdzie pełnił funkcje kierownicze. Przez 44 lata pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika „Poradnik Językowy”. Członek licznych towarzystw naukowych w Polsce i zagranicą, w tym Akademii Nauk Austrii, Bułgarii, Serbii. Członek Societe de Linguistique w Paryżu, Linguistic Society of America, Institut d’Etudes Slaves w Paryżu, Instytutu Słowiańskiego w Pradze, Comitee International Permament des Linguistes. W jego dorobku jest około 800 publikacji naukowych. Wielokrotny odznaczany, laureat licznych nagród, trzykrotnie uhonorowany tytułem doktora honoris causa.

Był nie tylko jednym z najwybitniejszych językoznawców, ale też ogólnie znanym. Zaistniał w powszechnej świadomości dzięki Radiowemu Poradnikowi Językowemu oraz wydawnictwom: Słownikowi języka polskiego (1958-1969) i Słownikowi poprawnej polszczyzny (1973). Z pewnością do popularności profesora przyczyniło się to, co tak ujęła Maria Dąbrowska: Mimo że nie zawsze zgadzam się z Doroszewskim w rzeczach języka, w nim jedynym pośród rzeczoznawców czuję żywego człowieka. Z tym wszystkim spójne i współbrzmiące były też jego poglądy: Język jest jedną z form zachowania się człowieka w środowisku społecznym, jedną z form jego działania. Dlatego też językoznawstwo, którego przedmiotem badania jest człowiek jako istota mówiąca, jest nauką nie tylko historyczno-porównawczą, ale i społeczno-pedagogiczną…

To podejście interdyscyplinarne wyprzedzało jego epokę. Jest bliskie podstawom powstałej już po jego śmierci lingwistyki kognitywnej zakładającej, że język jest ściśle powiązany z umysłowymi procesami dotyczącymi postrzegania świata. Był także wytrwałym badaczem gwar, opracował w tym celu metodologię.

Prywatnie miłośnik motocykli i żeglarstwa.

W Zalesiu miał dom w stylu zakopiańskim, przeniesiony z okolic Nowego Targu przez Marię Grzegorzewską. W tym miejscu w grudniu 1971 roku SB zatrzymało grupę młodzieży opozycyjnej, wśród nich byli przyszli politycy: Bronisław Komorowski, Antoni Macierewicz, Piotr Naimski oraz wnuczka profesora, Urszula Doroszewska, obecna Ambasador RP na Litwie.

 

***

Dziaduś chodził na długie spacery, wspólnie pływaliśmy w rzeczce Jeziorce. Na pewno znajdował tu spokój i możliwość skupienia w pracy naukowej, przygotowywał także odpowiedzi na listy do Radiowego Poradnika Językowego. (…) Bardzo starannie przygotowywał swoje wykłady i audycje, często nawet zza drzwi słyszeliśmy jego głos, jakby próbę generalną wykładu albo radiowej audycji.

Urszula Doroszewska (wnuczka) dla LMP, fragment wspomnień (opracowanie)